چرا در پروژهی "دیزاین: هنر برای همه" به موضوع "ایونت" میپردازیم؟
در وضعیت امروز که برخی ساز وکارهای اجتماعی افراد را به فاصلهگذاری از یکدیگر و درونگرایی ترغیب میکنند، بررسی ماهیت بسترهایی که موجب تجمع و گردهمایی، تعامل و ارتباطات انسانی میشود مسئلهای حائز اهمیت است. شاید به همین دلیل، راهاندازی و شرکت در اجتماعهای کوچک و بزرگ با تعاریف گوناگون، به فعالیتی مهم، تأثیرگذار و فراگیر تبدیل شده است. با این نگاه بررسی کارکرد ایونت و آشنایی با امکانها و فرصتهایی که در این شکل از تجمع انسانی وجود دارد امری قابل تأمل است. از طرفی ماهیت مشابهی میان ایونت و سنّت به اشتـراکگذاری آثار هنــری (exhibition) قابل رؤیت است. ایونتها بستــه به میزان تأثیــر و گستردگیشان، میتواننــد پتانیسلهای فرهنگی بسیاری در بر داشتــه باشنـــد. گرچــه در طول تاریخ ایونت شکلی از به اشتراکگذاری ایده و اثر هنری بوده، اما امروز، رویداد (happening , event) در هنر معاصر کارکرد متفاوتی پیدا کرده است. تا جایی که برگزاری و کیفیّتی خاص از گردهمایی خود میتواند هدف آن گردهمایی و اثر هنری قلمداد شود. بنابراین در هنر، ایونت میتواند در خدمت هیچ محتوامی مستقلی از خود نباشد و با این نگاه است که میتوان ایجاد یک تجربهی ویژه از گردهمایی را یک اثر هنری دانست.
همچنین ایونت در تعریف گستردهی آن و فارغ از محتوایی که در بر دارد، میتواند زیرمجموعهی فعّالیتهای دیزاین تعریف شود. ایونت را میتوان نتیجهی طراحی خدمات و طراحی تجربه دانست. میتوان تمام ارکان و عناصــر مرتبط در ایونت را طراحی کرد. بنابراین در برگـزاری ایونت حــوزههای مختلف دیزاین به نحو غیرقابل حذفی مؤثرند. به طور مثال بدیهی است که طراحی استراتژیک، طراحی گرافیک، طراحی اپلیکیشن، طراحی فضا و دکوراسیون، طراحی محصولات، مبلمان، غرفه و … از حوزههای فعّال در برگزاری یک ایونت باشد. لذا بنا بر ارتباطی که میان ایونت و هنر و دیزاین وجود دارد و با توجّه به رویکرد مجموعهی “مُدام” که بخش مهمّی از فعالیتهایش به برگزاری ایونتهایی در حوزههای مرتبط با مُد و دیزاین اختصاص مییابد، به بررسی موضوع ایونت و کارکرد آن در پروژهی “دیزاین: هنر برای همه” پرداختیم.
از اینرو به دنبال ایجاد بستری برای بحث و گفتگو حول این موضوع، از رضا غیابی، فرصتآفرین، کارآفرین نوآور و فعال در زمینهی ایونت دعوت کردیم تا در این شماره از مجله، همراه ما باشد:
پیش از هر چیز مایلم به دغدغهای که در حدود سال 91 داشتم اشاره کنم. در آن زمان به واسطهی فعالیّتم نیاز داشتم تا ترجمه و معادل فارسی برای کلمهی ایونت انتخاب کنم چرا که در حوزهی فعالیتهای من استفاده از این کلمه رایج نبود. توجهات بیشتر بر قالب، نحوهی برگردان و ارائهی مطالب (مثل کنفرانس، همایش و …) معطوف بود. بعد دو کلمهی رخداد و رویداد به عنوان برگردانی مناسب برای ایونت مصطلح شدند. این کلمات به آن دسته از اتفاقاتی اشاره میکنند که به بهانهی آنها گروهی از مردم دور هم جمع میشوند. ایونتها میتوانند بسیار برنامهریزی یا بدون برنامهریزی بوجود بیایند. اما به هر ترتیب از ارکان اصلی ایونت هدف یا چرایی برگزاری آن است. برای بررسی میزان موفقیت در رسیدن به هدف، ممکن است شاخصههای کمّی یا کیفی داشته باشیم. مثلا ممکن است در یک ایونت تعداد افرادی که در یک نمایشگاه تخصّصی از فلان غرفه بازدید کردند، موضوعیت داشته باشد و در ایونتی دیگر اینکه آیا فردی مشخّص نسبت به برگزاری نظر مساعد داشت یا خیر. بهطور کلی باید بر اساس هدف برگزاری ایونت شاخصهایی برای اندازهگیری و تأثیرگذاری عوامل مختلف تعریف کرد. مثلاً تعداد مخاطبان، میزان تعامل و مداخلهی مخاطبان، آنچه از شرکت در یک رویداد به خاطر میسپارند، آنطور که از یک رویــداد در شبکههای اجتماعی یاد میکنند، تیپ شخصیّتی افراد،
سن و پیشرفت و توسعهی یک رویداد نسبت به نوبت گذشته و … همگی میتوانند شاخصهای بررسی عملکرد یک ایونت باشد. توجه به “زمان” در برگزاری ایونت موضوعیت دارد و میتوان آن را یکی از ارکان ایونت دانست. گرچه تعریف و ماهیّت گذران زمان میتواند بسیار متفاوت باشد. بهطور مثال در میدان اصلی یک شهر موسیقی پخش کنید، ممکن است در زمان پخش موسیقی مردم شروع به پایکوبی و رقص کنند، یا ممکن است یک کنفرانس بینالمللی و تشریفاتی بر اساس ثانیهها برنامهریزی شود که در آن، هر لحظه اهمیّت و تعریف ویژهای داشته باشد.
نکتهی حائز اهمیت دیگر در خصوص ایونت تاریخمند بودن آن است. ایونت یک پدیدهی مهم اجتماعی است. ما از پنجاه هــزار سال پیش که غارنشین بودهایم، در قالب رویــداد از هم مراقبت میکردیم، شکار میرفتیم، آموزش میدادیم، و آموزش میدیدیم و میتوان همواره تمام اتّفاقات مهم یک جامعه در بستر رویدادها اتفاق میافتند. از اینرو و به نظر من میزان استقبال مردم نسبت به مشارکت در رویدادها تغییر نکرده است، بلکه بسته به خاستگاه اجتماعی، تعریف رویداد تغییر کرده است. اگر قبلاً مردم در قهوهخانهها، زورخانهها، یا خیابانها دور هم جمع میشدند، حالا به شکل امروزی و آنطور که زمان به مردم احساس امنیّت میدهد تجمّع میکنند. شاید بتوان گفت نیاز به مشارکت و تجمّع همیشه بوده است و حالا صرفاً نوع آن تغییر کرده است.
از طرف دیگر نهتنها ایونت یک اتفاق جمعی است، بلکه پدید آوردن آن نیز حاصل یک کار تیمی است. مثلاً در تجربههایی که ما داشتیم، مدیریت پروژه، مذاکره، مدیریت منابع انسانی، مدیریت مالی، مهارت حل مسئله و … همگی از حوزههای تأثیرگذار در برگزاری ایونت بودهاند. که البته به نظر من از میان تمام تخصّصها، مهــمترین مهارت روح انجمــنسازی (Community Building) و حرفهایگرایی (Professionalism) است که برای گروه برگزارکننده و به خصوص خود دبیر رویداد مهارتهای بدیهی و ضروری است. از دیگر تخصّصهای ضروری در برگزاری رویداد، دیزاین و هنر است. تقریباً میتوانم بگویم رویدادی که این دو را نداشته باشد نمیتواند مورد اقبال عمومی قرار گیرد.
دیزاین در طراحی یک رویداد، این مسئولیت را بر عهـده دارد که تجربه (دسترسی، یادگیری، استفاده و …) در یک رویداد را، در سادهترین و مطلوبترین شکل آن ممکن سازد. و از نظر من نقش هنر در این است که همچون روغنی میان چرخدندههای سفت مفاهیم، مکمّل کلام رویداد شود و انتقال مفاهیم را سهولت بخشد.
در ضمن و به نظر من رویداد خود یک نوع رسانه است. رسانهای که فارغ از وسعت میدان مخاطبانش از نظر تعداد، میتواند پیام دقیقی را با ارتباطی مستقیم و عمیق به مخاطب انتقال دهد. به همین دلیل است که رویدادها باید رصد و نقد شوند. مثلاً برگزاری یک کنفرانس 30 دقیقهای با محتوای نادرست برای هزار نفر، در سادهترین شکل محاسبه، 30 ضرب در هزار دقیقه از عمر یک جمعیّت را هدر داده است و این یعنی 21 روز! البتّه در مواجهه با رویداد تنها محتوی نیست که نیاز به سنجش دارد، رویکردهای مالی، برندینگ، کیفیّت برگزاری و … همگی باید نظارت و بررسی شوند. امّا نه به نحوی که برگزاری ایونت به مسئلهای سخت و غیرقابل اجرا تبدیل گردد، چرا که “از آن گناه که نفعی رسد به غیر چه باک؟” چرا که تجمّع مردم به هر بهانهای امری مهم است.