در اولین همایش ملی کسب‌وکارهای خانوادگی که در تاریخ 27 آذر 1403 به میزبانی انجمن ترویج کسب‌وکارهای خانوادگی در اتاق بازرگانی ایران برگزار شد، رضا غیابی، مشاور استراتژی و از اعضای برجسته جامعه کسب‌وکار ایران، در پنل تخصصی «اکوسیستم هم‌آفرین» حضور یافت و سخنان قابل‌توجهی ارائه کرد.
کسب‌وکارهای خانوادگی: از افول تا بازسازی
در ابتدای پنل، رضا غیابی با تاکید بر اهمیت کسب‌وکارهای خانوادگی به‌عنوان ستون فقرات اقتصاد خصوصی، گفت:
«کسب‌وکارهای خانوادگی در سراسر جهان نقشی اساسی در تولید ناخالص داخلی دارند، اما در ایران تنها حدود 20 درصد از این ظرفیت استفاده شده است. دلیل اصلی این شکاف، ساختار دولتی و خصولتی است که رقابت‌پذیری را کاهش داده و مسیر رشد این کسب‌وکارها را محدود کرده است.»
او با اشاره به تأثیرات منفی سیاست‌های گذشته بر این نوع کسب‌وکارها افزود:
«در دهه‌های گذشته، به‌جای تقویت رقابت، تصمیمات اشتباه سیاسی موجب شد بسیاری از کسب‌وکارهای خانوادگی از بین بروند. ما به اشتباه انحصار را به ساختار خانوادگی این کسب‌وکارها نسبت دادیم، در حالی که مشکل اصلی، نبود یک اکوسیستم رقابتی و سازگار با ویژگی‌های اقتصاد ایران بود.»
راهکارهای احیای کسب‌وکارهای خانوادگی
رضا غیابی در ادامه، راهکارهایی برای تقویت و احیای کسب‌وکارهای خانوادگی ارائه کرد که به سه محور کلیدی تقسیم می‌شد:
1. حکمرانی و انتقال بین‌نسلی:
او بر لزوم ایجاد ساختارهای حکمرانی خانوادگی تاکید کرد و گفت:
«مدیریت انتقال بین‌نسلی، یکی از حیاتی‌ترین چالش‌ها در کسب‌وکارهای خانوادگی است. این انتقال باید با حفظ ارزش‌های سنتی خانواده و ترکیب آن‌ها با دیدگاه‌های مدرن نسل جدید انجام شود.» غیابی پیشنهاد داد که شوراهای خانوادگی و منشورهای مکتوب می‌توانند به مدیریت بهتر این انتقال کمک کنند.
2. مشارکت زنان و جوانان:
غیابی در بخشی از سخنان خود، نقش زنان و جوانان را در پویایی کسب‌وکارهای خانوادگی حیاتی دانست و گفت:
«حضور فعال زنان و جوانان در ساختار مدیریتی و اجرایی، نه تنها نوآوری و تنوع را افزایش می‌دهد، بلکه تضمینی برای بقا و رشد کسب‌وکارها در محیط‌های رقابتی است.»
3. حرفه‌ای‌سازی مدیریت:
او تاکید کرد که ورود مدیران حرفه‌ای و استفاده از ابزارهای نوین حکمرانی، کلید پایداری و رشد کسب‌وکارهای خانوادگی است. وی افزود:
«دیگر نمی‌توان تنها بر تجربه خانوادگی تکیه کرد. ساختارهای مدیریتی باید به‌روز و انعطاف‌پذیر باشند تا بتوانند با چالش‌های پیچیده امروز مواجه شوند.»
نقش اتاق‌های بازرگانی در تقویت اکوسیستم
غیابی در پایان سخنان خود به نقش اتاق‌های بازرگانی در حمایت از کسب‌وکارهای خانوادگی پرداخت و پیشنهاد داد:
«اتاق‌ها می‌توانند به‌عنوان نهادهای پشتیبان، شبکه‌ای از کسب‌وکارهای خانوادگی را تشکیل داده و با ارائه خدمات آموزشی، مشاوره‌ای و حقوقی، بستر لازم برای رقابت‌پذیری این کسب‌وکارها را فراهم کنند.»
جمع‌بندی و بازتاب‌ها
سخنرانی رضا غیابی و مشارکت او در پنل اکوسیستم هم‌آفرین، با استقبال گسترده شرکت‌کنندگان همراه بود. وی با ارائه تحلیل‌های دقیق و راهکارهای عملی، نشان داد که چگونه می‌توان با استفاده از ظرفیت‌های موجود، کسب‌وکارهای خانوادگی را به عاملی برای تحول اقتصاد ایران تبدیل کرد.
