بعد از بالا و پایین‌های زیاد و مخالفت برخی مقامات استانی، فستیوال «کوچه» در بوشهر آغاز به کار کرد. اتفاقی که نشانگر درهم‌تنیدگی آشکار اقتصاد، فرهنگ و فناوری در ایران معاصر بود.
در هفته‌ای که گذشت، دستور فستیوال «کوچه» در بوشهر صادر شد؛ اما در پی فشارهای اجتماعی و گفت‌وگوهای پنهان و آشکار، نهایتاً با تأخیر برگزار شد. این رویداد صرفاً یک کنسرت یا جشن محلی نبود، بلکه نمونه‌ای آشکار از درهم‌تنیدگی فرهنگ، اقتصاد و فناوری در ایران معاصر بود.
کمپین‌های روابط عمومی استارتاپ‌های گردشگری: بازیگران جدید روایت‌سازی
با شروع حواشی مربوط به لغو فستیوال، بسیاری از استارتاپ‌های حوزه گردشگری، از جمله پلتفرم‌های رزرو اقامتگاه و تورهای محلی، به صورت فعال وارد عمل شدند. آن‌ها با کمپین‌های رسانه‌ای، تولید محتوا، کارزارهای توییتری و اطلاع‌رسانی در شبکه‌های اجتماعی، تصویر مثبتی از فستیوال و اثرات اقتصادی آن ترسیم کردند.
آمار و ارقام قابل توجه:
• طبق بررسی‌ها، بیش از ۱۲ میلیون ایمپرشن (نمایش) مربوط به فستیوال کوچه تنها در توییتر و اینستاگرام ثبت شده است.
• کمپین‌های حمایتی در مجموع بیش از ۳۵۰ هزار لایک و ری‌توییت جذب کردند.
• رزرو اقامتگاه‌های محلی بوشهر، به گفته یکی از سامانه‌های گردشگری، در فاصله زمانی دو روز پس از احیای فستیوال ۲۲٪ رشد نسبت به مدت مشابه سال قبل داشت.
• طبق داده‌های اولیه، حضور گردشگران داخلی در بوشهر برای شرکت در این فستیوال منجر به گردش مالی حدود ۲ میلیارد تومان در طی برگزاری شد.
این اعداد نشان می‌دهد که کمپین‌های روابط عمومی دیگر صرفاً ابزاری برای تبلیغات نیستند؛ بلکه به نیرویی برای تغییر معادلات اجتماعی و اقتصادی تبدیل شده‌اند.
اقتصاد و فرهنگ در عصر استارتاپ‌ها: پایان دوران انفعال بخش خصوصی
دوره‌ای که تصور می‌شد بخش خصوصی در برابر اتفاقات فرهنگی بیکار می‌نشیند، پایان یافته است. استارتاپ‌های حوزه گردشگری و فرهنگ، به دلیل منافع مستقیم اقتصادی و اعتقادات جامعه‌ی هدف خود، حالا در خط مقدم دفاع از رویدادهای فرهنگی قرار دارند.
فرهنگ، در دنیای امروز، فقط یک امر نمادین نیست؛ بلکه منبعی برای خلق ارزش اقتصادی است. لغو یا تضعیف رویدادهای فرهنگی به معنای ضربه به کسب‌وکارها، گردشگری، اشتغال محلی و حتی برند شهری است. این درهم‌تنیدگی باعث شده بازیگرانی جدید به میدان آیند؛ کسانی که دفاع از فرهنگ را معادل دفاع از اقتصاد می‌بینند.
فستیوال کوچه: جرقه‌ای برای گردشگری شهری
فستیوال کوچه در بوشهر توانسته بود برند جدیدی از گردشگری شهری و خرده‌فرهنگ‌های بومی بسازد. ترکیب موسیقی خیابانی، هنر معاصر و غذاهای محلی، تصویری تازه از بوشهر ارائه می‌داد؛ شهری زنده، خلاق و جذاب برای جوانان. از این منظر، فستیوال کوچه به عنوان یک «اکوسیستم کوچک فرهنگی» می‌تواند الگوی توسعه پایدار گردشگری در شهرهای کمتر شناخته‌شده ایران باشد.
نقش استارتاپ‌های گردشگری: بیش از یک بستر رزرو
استارتاپ‌های گردشگری ایران، دیگر صرفاً واسطه فروش خدمات نیستند. آن‌ها به روایتگران تجربه سفر تبدیل شده‌اند. از طراحی سفرهای مبتنی بر فرهنگ محلی تا تولید محتوای زنده از رویدادها، این استارتاپ‌ها در خلق ارزش افزوده و برندینگ شهرهای کوچک نقش کلیدی دارند.
طبق داده‌های منتشر شده:
• حدود ۶۵٪ رزروهای آنلاین بوشهر در ایام فستیوال توسط ۳ استارتاپ اصلی گردشگری صورت گرفته است.
• بیش از ۴۰٪ کاربران این سامانه‌ها، فستیوال کوچه را به عنوان انگیزه اصلی سفر خود اعلام کرده‌اند.
این نقش‌آفرینی فراتر از گردشگری، یک مداخله اقتصادی-فرهنگی تمام‌عیار است.
نتیجه‌گیری: نبرد نرم آینده در بستر استارتاپ‌ها
آنچه در ماجرای فستیوال کوچه رخ داد، نشان‌دهنده تغییر توازن قدرت است: حالا بازیگرانی مانند استارتاپ‌های گردشگری، شبکه‌های اجتماعی و مصرف‌کنندگان آگاه، در کنار هم می‌توانند جلوی فشارهای رسمی بایستند و مسیر تحولات فرهنگی را تغییر دهند.
دورانی که فرهنگ را بتوان صرفاً با دستور و لغو مدیریت کرد، به پایان رسیده.
اقتصاد، فرهنگ و فناوری، همانند سه نخ به هم تابیده‌اند؛ و هر حرکتی بر یکی، بر دیگری نیز اثر خواهد گذاشت.
